พระบรมธาตุไชยา (9)

พระบรมธาตุไชยาถือว่าเป็นเจดียสถานอันศักดิ์สิทธิ์และสำคัญของทางภาคใต้ มีลักษณะคล้ายกับเจดีย์จันทิปวนะ เป็นเจดีย์ทรงมณฑปเลียบแบบเจดีย์จันทิเมนดุทในชวาและมีอายุเก่าแก่กว่าบุโรพุทโธด้วย
องค์พระบรมธาตุเป็นสี่เหลี่ยมตั้งอยู่บนฐานธาตุสี่เหลี่ยม ทั้งหมดก่อด้วยอิฐปั้นสำเร็จรูป ไม่สอปูน มีเจดีย์จำลองอยู่ที่มุมทั้งสี่ยอดแหลมเป็นรูปพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรสี่พักตร์ ตามคติพุทธศาสนามหายาน ตามมุมบนที่องค์พระธาตุมีเกียรติมุขประดับองค์ระฆังตามคติที่นิยมกันในชวา หน้าบันด้านทิศเหนือและทิศตะวันออกเป็นรูปพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรประทับนั่งห้อยพระบาท ทางทิศใต้เป็นรูปนางตาราประทับนั่งขัดสมาธิ ยกพระหัตถ์ทำปางเทศนา พระเจดีย์ได้รับการปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ด้วยเหตุนี้ลวดลายที่ซุ้มบางแห่งจึงมีลวดลายใน สมัยรัตนโกสินทร์แทรกปะปนอยู่ด้วย เมืองโบราณได้สร้างพระบรมธาตุไชยาขึ้นตามแบบอย่างเก่าสุดที่พบในชวา